Spotkanie mediacyjne może się odbyć w każdym neutralnym miejscu, na terenie kraju i za granicą. Jeżeli strony nie chcą się ze sobą spotykać mediator może spotykać się z każdą z nich osobno (mediacja pośrednia). Mediacja może być również prowadzona z wykorzystaniem poczty elektronicznej.
Nie musisz pytać drugiej strony, czy zgadza się na mediację, zrobi to za Ciebie Mediator.
W przypadku mediacji prowadzonej na podstawie umowy stron z mediatorem (mediacja umowna) koszty określa mediator, w przypadku mediacji kierowanej przez sąd (sprawa jest w sądzie i sąd kieruje strony do mediator, aby spróbowały wypracować porozumienie) wysokość kosztów za mediację jest określona w Rozporządzeniu i nie ma tutaj dowolności. Z założenia mediacja ma być metodą tańszą od arbitrażu oraz postępowania sądowego.
Koszty mediacji z reguły strony ponoszą po połowie, chyba że umówiły się inaczej. Niekiedy strona proponująca mediację deklaruje pokrycie kosztów, ale najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest „dzielenie się kosztami mediacji po połowie”.
Mediator ma wiele zadań i ról. Na początku musi zachęcić strony do tego, aby zaczęły ze sobą rozmawiać, negocjować. Musi uzdrowić komunikację między stronami, bo często jest ona zerwana, niekiedy staje się posłańcem przekazujący informacje. Mediator ma umożliwić stronom spokojną rozmową, rzeczowe negocjacje, pomóc w szukaniu rozwiązań (przy czym Mediator ich stronom nie wskazuje), dojście do porozumienia.
Dobrowolność mediacji to konieczność wyrażenia na nią zgody przez strony konfliktu. W mediacji nic nie dzieje się bez woli stron, które muszą wyrazić zgodę na samą mediację, na osobę mediatora, na sposób prowadzenia mediacji, w końcu na treść porozumienia, jakie zostanie zawarte. Dobrowolność oznacza także, iż na każdym etapie strony mają możliwość zrezygnowania z mediacji.
Czas trwania mediacji zależy od rodzaju sporu, stopnia jego skomplikowania, od zaangażowania stron i warsztatu pracy mediatora. Porozumienie może zostać wypracowane w ciągu jednego spotkania (z reguły trwającego ok. 3 godzin) lub w ciągu 2-3 kolejnych. Niekiedy strony umawiają się z mediatorem na rozmowy trwające cały dzień, aby w ciągu jednego spotkania doprowadzić do zakończenia sprawy i podpisania ugody.
Nie ma konieczności osobistego spotkania stron i na etapie negocjacji (szukania rozwiązań) mediacja może mieć formę pośrednią, kiedy mediator spotyka się kolejno ze stronami i przekazuje im informacje oraz negocjuje warunki porozumienia aż do wypracowania ostatecznej treści. Strony spotykają się przy podpisaniu ugody.
Mediatorem może być osoba przygotowana do pełnienia tej roli, specjalista od rozwiązywania konfliktów i komunikacji, który ma wiedzę i umiejętności konieczne do pomocy stronom w wypracowaniu porozumienia. To przygotowanie to m.in. umiejętność stosowania w poszczególnych etapach mediacji odpowiednich technik i narzędzi oraz poradzenia sobie z emocjami stron, znajomość faz konfliktu, znajomość przepisów prawnych koniecznych do zredagowania ugody, która musi być zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego. Ułatwieniem pracy mediatora jest także jego wiedza specjalistyczna w sprawach będących przedmiotem sporu.
Często strony, które początkowo nie wyrażały zgody na mediację zmieniają zdanie po rozmowie z mediatorem, który poprzez pokazanie zalet mediacji jest w stanie zachęcić je do uczestnictwa w niej. Jeżeli mediację inicjuje jedna ze stron (składa wniosek o mediację nie pytając drugiej strony) mediator kontaktuje się z drugą stroną i(telefonicznie i/lub listownie) i odbiera od niej zgodę na mediację. Ma okazję wyjaśnić czym jest mediacja i czemu służy, odpowiedzieć na pytania, rozwiać wątpliwości, umówić się na wstępne spotkanie tylko z jedną stroną. Do rozpoczęcia mediacji i jej prowadzenia konieczna jest zgoda dwóch stron.